Kompendium wiedzy o nawodnieniu w diecie dziecka
Wybór płynów w diecie dziecka to nie lada wyzwanie! Rodzice mają wiele wątpliwości, a w intrenecie można znaleźć sprzeczne informację. Niestety nie na wszystkie pytania można znaleźć potwierdzenie w odgórnych zaleceniach i rodzice ostatecznie sami muszą podjąć decyzję w niektórych kwestiach.
Postaram się jednak rozwiać wątpliwości dotyczące najczęściej spotykanych pytań.
Poniżej odpowiadam na najczęściej pojawiające się pytania o płyny w diecie małych dzieci. Jeśli jednak nie znalazłeś/aś odpowiedzi na swoje wątpliwości, napisz pytanie w komentarzu a postaram się na nie odpowiedzieć.
A więc zaczynamy!
Kiedy wprowdzamy do diety dziecka inne płyny niż mleko?
Według zaleceń, celem do którego należy dążyć jest karmienie piersią do około 6 miesiąca życia. Dlatego też, wprowadzamy wodę od początku rozszerzania diety dziecka, czyli około 6 miesiąca życia. Jeśli nasze dziecko pije wyłącznie mleko mamy/modyfikowane i jeszcze czekamy z wprowadzaniem posiłków stałych, czekamy również z płynami. Oznacza to, że nie podajemy np. wody podczas upałów.
Dziecko karmione piersią może wtedy zgłaszać się po mleko częściej i krócej pić, i w ten sposób gasi pragnienie, dlatego ważne jest karmienie na żądanie. Jeśli dziecko nie chce pić wody i nie zgłasza się na karmienie, można mu zaproponować mleko po posiłku.
Przy karmieniu mlekiem modyfikowanym podczas dużych upałów, mogą być wyjątki w których należy podać wodę między karmieniami, dlatego należy szczególnie pilnować, aby
odmierzać wskazaną odpowiednią ilość wody. Należy obserwować dziecko, czy nie występuje sucha pieluszka przez dłuższy czas lub czy dziecko nie jest ospałe. Jednak dopajanie dzieci w przypadku mleka modyfikowanego, powinno zawsze być ustalone z lekarzem pediatrą!
ILE tak naprawdę płynów potrzebują dzieci?
Przede wszystkim warto zaznaczyć, że zapotrzebowanie na płyny jest zależne od wielu czynników. Między innymi: od ilości wykonywanej aktywności, temperatury pogody, diety czy stanu zdrowia.
Tak więc, Twoje dziecko może mieć inne zapotrzebowanie latem, inne zimą czy podczas choroby. Warto, również pamiętać o zasadzie obowiązującej w żywieniu dzieci.
„Rodzic decyduje, co i kiedy dziecko je. Dziecko decyduje ile zje i czy w ogóle zje”.
Dotyczy to również płynów. Nigdy nie zmuszamy dziecka do picia! Musimy mu zaufać, chyba że dziecko jest w trakcie choroby, w której może się odwodnić to zaufanie nie obowiązuje. Wtedy warto skonsultować się z lekarzem pediatrą o ewentualnym dodatkowym nawodnieniu np. w postaci płynów nawadniających. Jeśli jednak martwimy się i mamy obawy, że dziecko przyjmuje za mało płynów, czy występują u niego zaparcia wtedy również rozwiewamy wątpliwości razem z lekarzem.
Na początku rozszerzania diety, dziecko spożywa minimalne ilości wody. Pamiętajmy, że dziecko w tym okresie dopiero się uczy i nie martwimy się tym, że początkowo może nie być zainteresowane spożywaniem innych płynów niż mleko.
Nie skupiamy się wtedy na tym, ile dziecko wypija tej wody. Większość zapotrzebowania na płyny w pierwszych miesiącach rozszerzania diety pokrywa mleko. Pamiętajmy, że w pierwszym roku życia dziecka mleko to wciąż podstawa ich diety. Warto jednak, nie zapominać, aby stwarzać warunki do nauki picia, czyli prosto mówiąc proponować dziecku wodę, najlepiej do każdego posiłku stałego. Nawet jeśli wypije łyk wody, a resztę wyleje czy w ogóle wszystko wyleje, musi mieć okazję do próbowania. Z czasem zacznie pić więcej, wystarczy uzbroić się w cierpliwość i systematycznie ją proponować. 😊
U starszaków warto postawić kubek czy butelkę z wodą w zasięgu jego rąk, tak aby w każdej chwili mógł po nią sięgnąć. Jeśli widzimy, że nie jest nią zainteresowany, przypominamy mu o tym oraz proponujemy również do posiłków stałych.
Aby określić dobowe zapotrzebowanie na wodę, możemy skorzystać ze wzoru:
- dla dzieci do 10 kg przypada 100 ml wody na każdy kg masy ciała
Np. dziecko o masie ciała 8 kg powinno wypijać ok. 100 ml na każdy kg masy ciała, co daje: 8 x 100 ml = 800 ml na dobę
Pamiętamy jednak, że dzieci do 6 miesiąca życia nie nawadniamy dodatkowo. Niemowlęta w tym wieku piją wyłącznie mleko mamy lub mleko modyfikowane!
- powyżej 10 kg (11-20kg) liczymy 1000 ml plus dodatkowo 50 ml na każdy kolejny kmasy ciała
Np. dziecko o masie ciała 15 kg powinno wypijać ok. 1000 ml + 5 x 50 ml = 1250 ml na dobę
- do kolejnych kilogramów (powyżej 20kg) liczymy 1500 ml i dodajemy dodatkowo 20 ml/kg masy ciała licząc od 20 kg.
Np. dziecko 25 kg
1500 ml + (5 kg x 20 ml) = 1600 ml
Są to wartości orientacyjne, także nie należy martwić się jeśli wasze dziecko spożywa inne ilości. Pamiętamy również o tym, że płyny znajdują się także w pożywieniu, a nie tylko napojach.
Jeśli więc wyszło wam np. 1600 ml na dobę, nie oznacza to, że tyle czystej wody należy wypić tylko jest to wartość całkowita, która ma pochodzić z pokarmów i płynów łącznie. Mleko, soki, kompoty, zupy, owoce, warzywa to wszystko zawiera wodę, która jest wliczana do tego zapotrzebowania
No dobrze, a co może pić dziecko?
Wodę! Szczególnie do 1 roku życia nie powinno się podawać innych płynów niż mleko oraz wody.
Oznacza to, że nie podajemy dziecku poniżej roku: herbatek, kompotu, soku (nawet z wyciskarki wolnoobrotowej).
A co z dziećmi powyżej roku?
Wciąż najlepiej jest podawać czystą wodę. Jednak jeśli mamy ochotę to od czasu do czas, można wtedy podać np. sok czy kompot (niesłodzony). Jednak pamiętamy, że są to płyny podawane jako urozmaicenie diety, a nie jako forma gaszenia pragnienia.
Ile soków można dziennie podać?
Zapraszam do oddzielnego postu na ten temat:
A co z herbatą i ziołami?
Herbata zawiera teinę, która nie powinna znajdować się w dużych ilościach w diecie dziecka. Jeśli chcemy podać koniecznie herbatę, po 1 roku życia możemy wybrać np. rooibos, która jest pozbawiona teiny lub herbatkę owocową (taką zwykłą do zaparzania z samych owoców, a nie z dodatkiem innych herbat czy rozpuszczalną z dodatkiem cukru).
Zioła mają działanie lecznicze. Przed podaniem, należałoby się skonsultować z zielarzem/farmaceutą, ponieważ nie każde zioła są bezpieczne szczególnie w przypadku małych dzieci. Na pewno nie należy podawać herbatki z kopru włoskiego, który niestety jest składnikiem wielu herbat dla dzieci i mam karmiących. W leksykonie dla matek karmiących jest on opisany jako przeciwskazany. W badaniach na zwierzętach wykazuje działanie kancerogenne.
Jaką wodę wybrać?
Wybieramy wodę w zależności od wieku:
- okolice 6 miesiąca życia – 3 rok życia
Woda źródlana/mineralna
-niskozmineralizowana (od 50 do 500 mg/l składników mineralnych)
– niskosodowa (<20 mg/l)
-niskosiarczanowa (<20 mg/l)
- powyżej 3 roku życia
Woda źródlana/mineralna
-niskozmineralizowana/średniozmineralizowana (od 500 do 1500 mg/l składników mineralnych)
– niskosodowa (<20 mg/l)
-niskosiarczanowa (<20 mg/l)
Jeśli kupujemy wodę w sklepie to idealnie byłoby gdybyśmy kupowali w szklanej butelce. Jeśli jednak kupujemy zwykłą w plastikowej butelce pamiętamy o tym aby po otwarciu nie przechowywać wody dłużej niż jest to podane na opakowaniu. W okresie letnim pamiętamy również szczególnie, aby butelki nie wystawiać na promienie słoneczne czy nie przechowywać jej w wysokiej temperaturze.
Woda z kranu
Wszystko tak naprawdę zależy od jakości wody w domu. Jednak do 1 roku życia odradzałabym podawania wody z kranu, chyba że po przegotowaniu. Po pierwszym roku życia można podać bez przegotowania, jednak najlepiej sprawdzić jeszcze informacje jak wygląda sytuacja w określonym mieście.
Woda z filtrów
Tu również, zależy od filtrów. Pamiętamy, że filtry nie oczyszczają wody całkowicie z mikroorganizmów, co stwarza pewne ryzyko w przypadku niemowląt. Dochodzi również kwestia higieny. Jeśli filtry nie są regularnie czyszczone/wymieniane, jest to idealne siedlisko dla bakterii. Nie ma odgórnych zaleceń dotyczących podawania dzieciom wody z filtrów, dlatego też decyzja należy do rodzica.
Wiem, że pojawiły się na rynku nowe filtry nakranowe. Nie miałam okazji ich testować i cieżko mi się wypowiedzieć na ich temat. Jednak niemowlęciu do 1 roku życia nadal nie proponowałabym takiej wody.
Dlaczego woda?
Dzięki temu, że będziemy w pierwszym roku życia dziecka podawać wyłącznie wodę, nauczymy je nawyku picia wody i nie przyzwyczaimy go do słodkich smaków soku czy kompotu.
A co zrobić jeśli dziecko nie lubi wody?
Systematycznie i wytrwale proponować😊 Jeśli dziecko dopiero się uczy musimy być cierpliwi i systematycznie podawać do picia wodę. Jeśli mamy starsze dziecko, które już się nauczyło picia słodkich napojów i słodzonej wody smakowej, możemy spróbować je zachęcić do zmiany nawyków. Jeśli chcesz się dowiedzieć jak zachęcić dziecko do picia, zapraszam na oddzielny post, pamiętając że domowe wody smakowe robimy również najlepiej po 1 roku życia:
https://katarzynaszulc.pl/2020/03/02/twoje-dziecko-nie-chce-pic-wody-jest-na-to-sposob/
Zapytałam również neurologopedy - Katarzyny Roszczyniały, o to w czym najlepiej podawać małym dzieciom napoje.
Wypowiedź Kasi:
Na zakończenie:
Ważne jest, aby przypominać dzieciom o spożywaniu płynów, ponieważ same nie będą o tym pamiętać, a w przypadku niemowląt nie będą wiedzieć, że woda w ogóle istnieje. To my rodzice musimy zadbać o to aby tą wodę nauczyły się spożywać. Gorzej jeśli sami nie posiadamy nawyku picia, wtedy warto szczególnie o to zadbać. Bo jeśli rodzic nie spożywa wody, to jak nauczymy tego dziecka?
Dzieci uczą się poprzez obserwację, i jeśli mama i tata piją soki oraz napoje gazowane nie możemy oczekiwać, że nasze dziecko będzie zafascynowane wodą.
Jeśli jesteśmy na etapie wprowadzania płynów innych niż mleko, to jest idealny moment na zmiany w żywieniu nie tylko dziecka, ale również w swoim.
Źródła:
- Zasady żywienia zdrowych niemowląt. Zalecenia Polskiego Towarzystwa Gastroenterologii, Hepatologii i Żywienia Dzieci, Standardy Medyczne/Pediatria, 2014, T. 11,321-338
- American Academy of Pediatrics, Fruit Juice in Infants, Children, and Adolescents: Current Recommendations, Pediatrics Volume 139, numer 6, June 2017:e20170967
- Normy żywienia dla populacji polskiej: nowelizacja, red. prof. dr hab. med. Mirosław Jarosz, Instytut Żywności i Żywienia, Warszawa 2017
Chcesz wzmocnić odporność swojej rodziny?
Sprawdź mojego e-booka z przepisami wzmacniającymi odporność!
